Wszechświat i Układ Słoneczny

WSZECHŚWIAT (kosmos) to wszystko, co fizycznie istnieje: cała przestrzeń, czas, wszystkie formy materii i energii oraz prawa fizyki i stałe fizyczne określające ich zachowanie.

Co o nim wiemy?

• Istnieje od ok. 13 750 000 000 lat (± 100 000 000 lat)
• Średnica obserwowalnego Wszechświata to około 93 miliardy lat świetlnych, czyli 8,8 × 1026  (880 000 000 000 000 000 000 000 000) metrów.
• Powstał w procesie zwanym Wielkim Wybuchem. Od tego momentu wszechświat powiększył się do obecnej postaci.

Z czego się składa?

• Galaktyka (z gr. γαλα – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego. Typowa galaktyka zawiera od 107 do 1012 gwiazd. Większość galaktyk ma rozmiary od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy lat świetlnych. 

• Gwiazda – kuliste ciało niebieskie. Przez przeważającą część swojego życia gwiazda emituje energię – świeci własnym światłem. 

• Czarna dziura – „martwa gwiazda”, obiekt astronomiczny, który tak silnie oddziałuje grawitacyjnie na swoje otoczenie, że nawet światło nie może uciec z jego powierzchni.
• Planeta – obiekt astronomiczny okrążający gwiazdę lub pozostałości gwiezdne. W odróżnieniu od gwiazd, świecących światłem własnym, planety świecą TYLKO światłem odbitym.

• Księżyc – ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegające planetę lub planetoidę.

• Planetoida – ciało niebieskie o małych rozmiarach - od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające gwiazdę centralną, o nieregularnym kształcie.

• Kometa – małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje koma, czyli gazowa otoczka, tworzącą dwa warkocze kometarne.

• Meteor – drobny okruch skalny (mniejszy od planetoidy), poruszający się po orbicie wokół gwiazdy. Te z meteorów, które dotrą do powierzchni Ziemi (nie ulegną odparowaniu w atmosferze), określamy nazwą meteorytów.

DROGA MLECZNA - galaktyka, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny.  Zawiera ok.400 miliardów gwiazd, średnicę około 100 000 lat świetlnych i grubość ok. 12 000 lat świetlnych.

UKŁAD SŁONECZNY - układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich.

Składa się z: 8 planet, 166 znanych księżyców, pięciu planet karłowatych i miliardów małych ciał Układu Słonecznego, do których zalicza się planetoidy, obiekty pasa Kuipera, komety, meteoroidy i pył okołoplanetarny.

SŁOŃCE – gwiazda centralna Układu Słonecznego, najjaśniejszy obiekt na niebie i główne źródło energii docierającej do Ziemi.

Ciekawostki:

Słońce jest oddalone od Ziemi o około 150 mln km.

Jego średnica to 1,4 x 106 km (109 x Ziemia).

Temperatura na powierzchni: ok 2 000 000 ºC.

Temperatura jądra : ok. 13 000 000 000 ºC.

Na słońcu występują plamy – obszary o niższe temperaturze i wysokim polu magnetycznym.

Słońce ma dopiero 4 600 000 000 lat.

Rok świetlny to odległość jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku.
1 rok świetlny = 9,4607·1015 m

ZDOBYWANIE WSZECHŚWIATA
Pierwszym człowiekiem na orbicie okołoziemskiej był Jurij Gagarin który wystartował rakietą Wostok 1 dnia 12 kwietnia 1961 r.

Pierwszym człowiekiem, który chodził po powierzchni innego ciała niebieskiego w Układzie Słonecznym był Neil Armstrong, który postawił pierwszy krok na powierzchni Księżyca 21 lipca 1969 podczas misji Apollo 11.