Wody powierzchniowe. Miasta Polski.

Wody powierzchniowe to wody występujące na powierzchni Ziemi. Dzielimy je na:

1. Morza i oceany.

Ocean to rozległy obszar słonej wody. Na Ziemi mamy cztery oceany:

• Spokojny (Pacyfik) - jest największym z oceanów, rozpościera się pomiędzy wschodnimi wybrzeżami Azji i Australii a zachodnimi brzegami Ameryki.
• Atlantycki (Atlantyk) - oddziela Europę i Afrykę od Ameryki.
• Indyjski - rozpościera się pomiędzy Antarktydą, Afryką, Azją i Australią.
• Arktyczny - obejmuje obszar dookoła bieguna północnego.

Razem pokrywają one około 70% powierzchni kuli ziemskiej.

Ciekawostka: Gdyby całą wodę oceanów przelać do 1-litrowych butelek musielibyśmy zapełnić ich aż  1300000000000000000000.

Morze to fragment oceanu przeważnie sąsiadujący z lądem, oddzielony (od reszty oceanu) wyspami, fragmentem kontynentu lub wzniesieniem dna. Morze zawsze jest połączone z oceanem. Przykładowym morzem jest nasz (położony na północy Polski) Bałtyk czyli Morze Bałtyckie.

2. Wody śródlądowe.

Wody śródlądowe to wszystkie wody położone na lądach. Dzielimy je na wody:

• płynące (nazywane inaczej ciekami wodnymi) - czyli rzeki, strumienie, potoki,
• stojące - czyli jeziora i stawy.

Rzeki to duże naturalne cieki wodne.  Każda rzeka zaczyna się od źródła (w górach) i płynie aż do swego ujścia (przeważnie) nad morzem . W tym czasie woda przepływa z terenów położonych wyżej do terenów o niższej wysokości bezwzględnej. Spadek wysokości terenu znacznie wpływa na to jak rzeka płynie.
Trasę po której płynie rzeka nazywamy biegiem rzeki.

 Początkowo rzeka jest wąska i płynie szybko (dlatego że teren w górach jest nachylony), często wydrążając głęboko ziemię. Tą początkową część rzeki nazywamy jej górnym biegiem. Na schemacie poniżej zaznaczony jest literą a.

Z czasem gdy góry "przejdą" w wyżyny nachylenie gruntu się zmniejsza, przez co rzeka trochę "zwalnia" i rozlewa się szerzej. Tą część rzeki nazywamy jej środkowym biegiem. Na obrazku poniżej środkowy bieg rzeki przedstawia fragment oznaczony literą b.

W międzyczasie do rzeki mogą wpływać inne rzeki lub strumienie. Jeżeli zachodzi taka sytuacja to rzekę do której coś wpływa nazywamy rzeką główną, a te cieki które wpływają - dopływami.

Wraz z dalszym obniżaniem się terenu rzeka jeszcze bardziej zwalnia i robi się coraz szersza, aby w końcu wpłynąć do zbiornika wodnego w miejscu zwanym ujściem rzeki. Tą część rzeki nazywamy jej dolnym biegiem. Na schemacie oznaczony jest literą c.

Ciekawostka: Najdłuższą rzeką świata jest położona w Ameryce Południowej Amazonka. Ma długość 7040 km.

Strumienie i potoki to naturalne, małe cieki wodne zazwyczaj uchodzące do rzeki.
Potoki występują w górach, woda płynie w nich wartko i szybko.

Strumienie płyną spokojniej na terenach położonych niżej.

Jeziora to naturalne zbiorniki wodne na tyle głębokie, że światło nie dociera do ich dna, przez co nie mogą się tak rozwijać rośliny.

Stawy to zbiorniki wody stojącej na tyle płytkie, że nawet do ich dna dociera światło. Często są to zbiorniki sztuczne.

Ciekawostka: Największym jeziorem świata jest położone na pograniczu Europy i Azji Morze Kaspijskie. Jego powierzchnia wynosi 370 tysięcy kilometrów kwadratowych (dla porównania powierzchnia Polski to mniej niż 313 tysięcy kilometrów kwadratowych)

Wody śródlądowe Polski

Najdłuższą rzeką Polski jest mierząca 1047 km Wisła. Jej źródła znajdują się w Beskidach na stoku Baraniej Góry.

Największe dopływy Wisły to:

• San
• Wieprz
• Pilica
• Bug
• Narew

Drugie miejsce wśród rzek zajmuje Odra. Źródła odry znajdują się w Górach Odrzańskich w Sudetach. Największe dopływy Odry to:

• Bóbr
• Nysa Łużycka
• Warta
• Noteć

Największym jeziorem Polski jest położone na mazurach Śniardwy. Jego powierzchnia to ponad 113 kilometrów kwadratowych.

Powinniśmy umieć odnaleźć na mapie także niektóre miasta Polski:

• Warszawa
• Kraków
• Katowice
• Lublin
• Wrocław
• Poznań
• Łódź
• Bydgoszcz
• Białystok
• Gdańsk
• Szczecin

Na mapie musimy umieć wskazać wymienione w postach "Wody powierzchniowe. Miasta Polski" oraz " Wysokości względne i bezwzględne. Formy ukształtowania terenu.":

• miasta Polski
• krainy geograficzne
• rzeki Polski
• jeziora Polski

Jak bezpiecznie wypoczywać nad wodą?

Zimą:

• Nigdy nie ślizgamy się po zamarzniętym zbiorniku wodnym! Pokrywa lodowa może nie utrzymać naszego ciężaru, a wpadnięcie do tak lodowatej wody zagraża nie tylko zdrowiu, ale też życiu!

Latem:

• Nawet jeśli umiemy pływać absolutnie nie powinniśmy się kąpać na niestrzeżonym kąpielisku. Nie powinniśmy też kąpać się i pływać bez nadzoru osób dorosłych.
• Musimy zachować szczególną ostrożność! Dno zbiornika wodnego może być nierówne i łatwo możemy stracić grunt pod nogami.
• Nie powinniśmy wchodzić do zbiornika wodnego po obfitym posiłku. Dorośli, który wypiją choćby odrobinę alkoholu także nie powinni wchodzić do wody.
• Jeżeli przebywamy na słońcu przed wejściem do wody najlepiej ochłodzić trochę ciało, aby nie doznać szoku termicznego.
• Absolutnie nie powinniśmy skakać do wody. Może to nawet zagrażać naszemu życiu.
• Nie powinniśmy kąpać się w czasie deszczu i burzy.
• Nie powinniśmy w wodzie zbyt gwałtownie się ruszać, aby ratownik nie uznał, że się topimy i nie wypływał niepotrzebnie na pomoc. W tym czasie ktoś inny może potrzebować jego pomocy. Absolutnie nie wolno też robić sobie żartów i udawać, że się topimy.